Het FODMaP dieet
Dit dieet is bedoeld om de symptomen van het prikkelbare darm syndroom (ook wel spastische darm genoemd) te helpen verminderen. De naam ‘FODMaP’ klinkt misschien wat vreemd, maar het is een acroniem:
Het gaat om deze stoffen:
- Galactanen (Galacto-oligosacharide (GOS))
- Fructanen (Fructo-oligosacharide (FOS))
- Lactose (Disacharide van glucose + galactose)
- Fructose
- en alle polyolen; mannitol, sorbitol, xylitol, erythritol, lactitol en isomalt.
Deze fermenteerbare suikers en vezels komen van nature voor in allerlei voedingsmiddelen, maar worden ook industrieel gebruikt als bindmiddel, zoetmiddel of voedingsvezel. Deze worden over het algemeen wat slechter verteerd en opgenomen.
Echter, niet alle suikers en vezels zijn fermenteerbaar en dus ‘een fodmap’.
Darmbacteriën fermenteren de fodmaps waardoor gasvorming (winderigheid en opgeblazen gevoel), vochtaantrekking (diarree), buikpijn en obstipatie kan ontstaan. Dit gebeurt ook bij mensen zonder prikkelbare darm. Een voorbeeld is erwtensoep of chilli con carne, waar veel mensen wat opgeblazen en winderig van worden. Bij iemand met het prikkelbare darm syndroom kunnen deze klachten echter veel heftiger en pijnlijker zijn.
Wist je dat er volgens de wetgeving een waarschuwing moet staan op de verpakking van bijv suikervrije drop waar een polyol (zoals maltitol) als zoetstof is gebruikt?
Bijlage 3 van verordening 1169/2011
> Levensmiddelen waarvan de etikettering een of meer aanvullende vermeldingen moet omvatten:
> Levensmiddelen die meer dan 10% toegevoegde polyolen bevatten: “Overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben”
Hoe werkt het dieet?
Het fodmap-dieet is een eliminatiedieet waarbij de prikkelende suikers en vezels juist vermeden worden. Het is dus juist een fodmap-vrij dieet. Doe dit dieet alleen onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist om zeker te zijn dat je alles vermijd en toch volwaardig blijft eten.
Stap 1: We beginnen met een eliminatiefase waarin je alle producten met veel fodmap’s vermijd die mogelijk jouw darmklachten veroorzaken. Het doel is om de darmen tot rust te brengen. De eliminatie duurt tot je van de meeste of zelfs van alle darmklachten af bent, voor maximaal 6 weken. Als je na 6 weken geen verbetering merkt, dan zijn de fodmap’s niet de oorzaak van jouw klachten.
Voedingsmiddelen waar vezels of suikers in zitten zijn potentieel rijk aan fodmaps. Producten waar alleen eiwit en vet in zit vormen dus geen risico. Producten zijn op basis van hun fodmap-gehalte ingedeeld in de stoplichtkleuren:
Rood
Strikt vermijden, hoog fodmapgehalte
Ui, knoflook, appel en honing zijn enkele voorbeelden van producten met een heel hoog fodmapgehalte die in de eliminatiefase strikt vermeden worden. Zelfs de uipoeder in bouillon is iets om op te letten. Dit maakt het dieet lastig om zonder begeleiding te volgen, maar Voeding Anders helpt je op weg met recepten, productlijsten en menu’s.
Oranje
Beperkt gebruiken, matig fodmapgehalte
Weer andere noten, fruit- en groentensoorten bevatten een wat hoger fodmapgehalte. Avocado, paprika en tomaat bevatten wel wat fodmap’s, maar zijn in een beperkte portiegrootte tolereerbaar.
Groen
Veilig te gebruiken, laag fodmapgehalte
Ongemarineerd en onbewerkt vlees, vis en ei zijn altijd fodmapvrij. Sommige noten, fruit- en groentensoorten zijn ook fodmapvrij, zoals mandarijn, kiwi, andijvie en walnoten.
Fase 2: Na de eliminatiefase ga je stap voor stap fodmap-rijke producten herintroduceren. Eén voor één test je de eerder vermeden producten in een opbouwschema. Je krijgt een herintroductieschema waarin je kunt bijhouden wat je eet en welke klachten er eventueel ontstaan. Zo ontdek je op welke fodmap’s en op welke specifieke producten jouw darmen reageren, en vanaf welke portiegrootte.
Fodmap dieet voor jou geschikt?
Dit dieet is bedoeld voor mensen met de diagnose prikkelbare darm syndroom (PDS). Als je darmklachten hebt, is een bezoek aan de huisarts noodzakelijk om eerst bepaalde oorzaken van je klachten uit te sluiten. De huisarts doet vooronderzoek, waaronder ontlastinganalyse, bloedanalyse (om ontstekingen en allergieën uit te sluiten), evt een buikecho en/of een endoscopie. Wanneer er geen afwijkingen worden gevonden is het advies vaak om vezelrijk te eten, voldoende water te drinken, te bewegen en eventueel aangevuld met medicatie zoals mebeverine of macrogol, movicolon, metamucil of volcolon. Echter, deze middelen helpen niet bij iedereen.
Maar er is meer mogelijk voor PDS, afhankelijk van de oorzaak! Tijdens een intakegesprek maak ik een inschatting of het fodmap-dieet voor jou geschikt is, of dat er een andere benadering nodig is. PDS kan namelijk verschillende oorzaken hebben, waaronder stress en spanningen, een verstoorde darmflora, problemen in de spijsvertering, diverse voedselintoleranties, enzovoort.
Heb jij last van PDS? Lees er hier meer over of neem gerust contact op om te bespreken hoe ik je het best kan helpen.
Wellicht ook leerzaam: Er bestaat ook een medische keuzehulp voor PDS, waar veel uitleg wordt gegeven over de oorzaken en behandelingen.